بررسی عوارض آسیب های نخاعی
در ادامه این مطلب از سایت دکتر امیر قنبریان متخصص درمان دیسک کمر اصفهان عوارض آسیب های نخاعی را مورد بررسی قرار می دهیم.
نخاع چیست ؟
«نخاع» طناب بلندی است که از انتهای سر شروع می شود و تا بالای لگن کشیده می شود. نخاع انشعابات بسیار زیادی دارد که این انشعابات هم چون خیابان های فرعی یک شهر به سرتاسر بدن انسان کشیده می شود.نخاع به همراه مغز که درون جمجمه (سر) انسان قرار دارد. سیستم عصبی ما را تشکیل می دهند.
سیستم تنفس:
صدمه و آسیب به مهره های گردنی یا شکستگی بالای ۴ C مشکلات خاصی را در عمل تنفس به وجود آورده و باعث توقف کامل تنفس می شود صدمه زیر ۴C در صورت فعال بودن عصب فرنیک باعث تنفس دیافراگماتیک خواهد شد.
سیستم قلبی و عروقی :
هرگونه قطع عرضی در طناب نخاعی بالاتر از سطح T5 ا ثر اعصاب سمپاتیک را بر سیستم قلبی و عروقی از بین می برد و باعث مشکلات فوری شامل برایکاردی – هیپوتانسیون و کاهش برون ده قلبی می شود.
سیستم ادراری:
رتانسیون ادراری یک علامت شایع در صدمات حاد نخاعی و شوک نخاعی است. مثانه با توجه به فقدان اثر مهاری مغز بسیار تحریک پذیر می شود در نتیجه مکرراً مقدار کمی ادرار دفع خواهد کرد که دفع مثانه به طور کامل صورت نگرفته و این امر منجر به اتساع مثانه و احتباس ادرار و بروز عفونت و سنگ های ادراری می شود.
سیستم معده ای – روده ای:
چنانچه طناب نخاعی بالاتر از ۵ T و به طور عرضی قطع شود فقدان عصب رسانی سمپاتیک ممکن است که منجر به ایجاد اتساع ایلئوس و معده شود.
شوک نخاعی و هیپورفلکس خود به خودی:
شامل انبساط مثانه (در اثر استاز ادراری) و انبساط روده و زخم فشاری .
AUTONOMICDYSREFLEXIA (HYPER REFLEXIA)
هایپرورفکسی معمولاً در ضایعات نخاعی بالای سطح ۶ T به وجود می آید. اگر یک محرک شدید احشایی و یا یک محرک دائمی روی استخوان های زیر ناحیه ضایعه وجود داشته باشد و یا مثانه این بیماران تحت کشش بیش از حد قرار گیرد. علائم آن عبارت اند از سردرد؛ عرق نواحی بالای سطح ضایعن؛ گرفتگی بینی؛ تیره شدن بینایی؛ فشارخون؛ تندی و یا کندی ضربان قلب؛ کشش بیش از اندازه مثانه در این بیماران به علل زیر حادث می شود :
- گرفتگی سوند تخلیه کننده
- پر شدن کیسه ادرار
- غلط بسته شدن سوند
- مل تعویض سوند
- اتساع بیش از حد مثانه
- افزایش گاز در روده ها و افزایش و تجمع مدفوع و یا هر نوع تحریک روی رکتوم ( مثل هموروئید)
- تحریکات پوستی مثل سوختگی – که جت جلوگیری از آن بایستی عوامل ایجاد کننده را حتی الامکان برطرف نمود.
هایپروترمیا :
HYPERTHERMIA ممکن است دمای بدن این بیماران تحت تأثیر محیط گرم؛ افزایش یابد که باعث علائم زیر می گردد:
- پوست گرم؛ قرمز و خشک
- احساس ضعف
- سرگیجه
- اختلال بینایی
- سردرد
- تهوع
- دمای بالا
- نبض نامنظم و ضعیف
جهت کاهش هایپروترمیا و تنظیم دمای بدن بیمار بایستی از روش های زیر استفاده نمود.
بیمار به طور خودکار مدت زمانی را که می تواند در یک محیط گرم باقی بماند را به دست آورد. از مایعات استفاده کند. از لباس های نازک نخی و سبک استفاده کند. جهت جلوگیری از آفتاب زدگی از کلاه استفاده کند. از اسپری خنک کننده استفاده نماید. اطراف بیمار جریان هوا برقرار باشد و اگر دمای بدن بیمار از ۴۰ سانتی گراد بیشتر شد به پزشک مراجعه کند.
هیپروترمیا HYPOTHERMIA
همچنین وقتی که یک بیمار نخاعی در محیط سرد به مدت طولانی قرار گیرد علائم زیر به وجود می آید:
- پوست سرد
- لرز
- کاهش دمای بدن
- کاهش فشارخون ؛ نبض و تنفس
- پریشانی که بایستی برای رفع آن از لباس گرم استفاده نمود و بیمار از محیط سرد خارج شود و اندام های او را با حوله های گرم پوشاند.
ORTHOSTATIC HYPOTENSION (POSTURAL HYPOTENSION)
از آنجا که این بیماران اکثراً در وضعیت درازکش قرار دارند هنگام تغییر وضعیت و قرار گرفتن در حالت نشسته و یا ایستاده به علت تجمع خون در اندام های تحتانی و محوطه شکم دچار کاهش ناگهانی فشارخون همراه با سرگیجه می شوند که با استفاده از جوراب کشی در ناحیه اندام های تحتانی و شکم بند در ناحیه شکم و همچنین تغییر وضعیت بیمار به صورت تدریجی می توان از آن جلوگیری نمود. اگر در روی ویلچر بیمار دچار این حالت شد با افقی نمودن ویلچر می توان از کاهش فشارخون جلوگیری نمود و پس از بهبود حالت بیمار به تدریج به وضعیت اولیه برگرداند. البته کاهش فشارخون می تواند به علت کاهش دفع ادرار نیز باشد که پس از دفع ادرار بهبود می یابد.
SPINAL CORD CYST
تجمع مایع داخل کانال نخاعی به علت تغییرات نرولوژیکی در ۵ تا ۱۰% بیماران نخاعی به وجود می آید که ممکن است از چند ماه تا چند سال بعد از ضایعه به وقوع بپیوندد علائم آن بشرح زیر است:
کاهش ناگهانی درد و یا حس بیمار و یا افزایش ناگهانی و زیاد درد – افزایش عرق و تعریق غیر طبیعی – اتونومیک دیسرفلکس. همچنین در بیماران ضایعه نخاعی سطوح ۴ T به بالا به علت فلج عضلات بین دنده ای بیمار؛ فعالیت های تنفسی کاهش یافته و به علت کم شدن و یا از بین رفتن رفلکس سرفه و بازدم قوی زمینه مناسبی جهت ایجاد بیماری های ریوی مثل پنومونی ؛ آتکلتازی و غیره ؛ فراهم می گردد که CHEST PT و آموزش های لازم تنفسی برای جلوگیری از عوارض ریوی اهمیت فراوانی دارد.
دکتر امیر قنبریان متخصص کایروپراکتیک اصفهان در کلینیک۲۴
مطالب پیشنهادی جهت مطالعه :
درمان افتادگی پا با فیزیوتراپی