انتظارات دوره‌ی ریکاوری پس از جراحی آرتروسکوپی زانو
ریکاوری پس از عمل آرتروسکوپی زانو نسبت به عمل‌های باز، کوتاه‌تر است زیرا در این جراحی معمولا آسیب کمتری به بافت‌ها میرسد و شما درد کمتری را تجربه خواهید کرد. در این نوشتار از سایت دکتر امیر قنبریان متخصص درمان دیسک کمر اصفهان به اهمیت ریکاوری پس از جراحی آرتروسکوپی زانو می پردازیم. پس از جراحی به بخش ریکاوری منتقل میشوید و پس از ۱ تا ۲ ساعت میتوانید به خانه برگردید. دقت داشته باشید که پس از پایان جراحی، به علت بیهوشی عمومی ممکن است احساس خواب آلودگی کنید یا اینکه به علت بی حسی موضعی ممکن است در یک ناحیه حسی نداشته باشید.
مراقبت‌های لازم پس از جراحی آرتروسکوپی
پس از پایان عمل، جراح برایتان یک برنامه‌ی مراقبتی تنظیم میکند که باید دقیقا طبق آن عمل کنید. مراقبت‌های پس از جراحی شامل: کنترل درد، مراقبت از زخم، تحمل وزن، تمرینات توانبخشی، مراقبت‌های خانگی، جلوگیری از عوارض احتمالی و اصلاح شیوه‌ی زندگی میباشد، که در ادامه هر کدام به صورت مختصر توضیح داده شده است.
کنترل درد
داشتن اندکی احساس درد پس از جراحی بخشی از روند بهبود میباشد. پزشکان و پرستاران در این شرایط تلاش میکنند تا دردتان را کاهش داده و روند ریکاوریتان را سرعت بخشند. برای تسکین درد بعد از عمل، معمولا مسکن تجویز میکنند. در رابطه با کنترل درد، مسکن‌های زیادی وجود دارند مانند: اوپیوئیدها (Opioids)، داروهای ضد التهابِ فاقد استروئید (NSAIDs) و بی‌حسی‌های موضعی. پزشک به منظور تاثیر بهتر بر کاهش درد معمولا این داروهای مسکن را به صورت ترکیبی تجویز میکند تا با این کار میزان مصرف اوپیوئید هم کاهش یابد.
باید بدانید که اگرچه اوپیوئیدها به کاهش درد کمک میکنند اما جزء مواد مخدر بوده و میتوانند اعتیاد آور باشند. به‌طوریکه اعتیاد به اوپیوئیدها و مصرف بیش از حد این داروها در آمریکا تبدیل به مشکلی جدی شده است. بنابراین بسیار اهمیت دارد که مصرف اوپیوئید دقیقا طبق دستور پزشک و تحت نظر وی باشد. به محض اینکه حس کردید دردتان رو‌به بهبودی است، مصرف اوپیوئید را متوقف نمایید. توجه داشته باشید که اگر تا چند روز پس از جراحی دردتان کاهش پیدا نکرد، حتما به جراحتان اطلاع دهید.
مطالعه بیشتر : ریکاوری پس از عمل تعویض مفصل زانو
مراقبت از زخم
در زمان بستری در بیمارستان، زانویتان را پانسمان میکنند. سعی کنید تا برش‌ها جراحی را خشک و تمیز نگه دارید. پیش از ترخیص، جراح به شما خواهد گفت که چه زمانی میتوانید استحمام نموده و پانسمانتان را عوض کنید. یک روز پس از ترخیص، جراح شما را در مطب خود ویزیت نموده، زخم‌هایتان را بررسی میکند و در صورت مساعد بودن شرایط، برنامه‌ی مخصوص ریکاوریتان را آغاز می‌نماید.
تحمل وزن
اکثر بیماران پس از انجام جراحی آرتروسکوپی زانو، تا زمانی که بتوانند وزنشان را بر زانوها تحمل کنند، برای راه رفتن به عصا نیاز خواهند داشت. جراح زمان مناسب برای کنار گذاشتن این ابزارهای کمکی را به شما اطلاع خواهد داد.
تمرینات توانبخشی
تا چند هفته پس از جراحی باید به طور منظم زانویتان را ورزش دهید. اینکار علاوه بر تقویت عضلات پا، کمک میکند تا توانایی حرکتی زانویتان را هم بازیابید.
تمرینات فیزیوتراپی، نقش مهمی در کیفیت روند ریکاوری و نتیجه‌ی نهایی آن دارند.
مراقبت‌های خانگی
سعی کنید تا در طول دوره‌ی ریکاوری همواره یک نفر همراهتان باشد و در انجام کارهایتان به شما کمک نماید زیرا به این ترتیب از بروز بسیاری از عوارض پس از عمل جلوگیری خواهد شد. وجود یک مراقب همچنین می‌تواند به شما کمک کند تا از نظر روحی نیز در وضع مناسبی باشید. به وضوح انتخاب کسی که به شما نزدیک است، مانند یکی از اعضای خانواده یا یک دوست خوب، برای این کار مناسب خواهد بود. هرچند در مواردی نیاز است تا افرادی که به طور حرفه‌ای مراقبت‌های خانگی را انجام می‌دهند برای کمک به شما به محل زندگیتان منتقل شوند. فراهم آوردن مقدمات مراقبت‌های خانگی پیش از انجام جراحی به شما کمک میکند تا بلافاصله پس از پایان عمل و ترخیص از بیمارستان، تمرکزتان را کاملا بر روی ریکاوری و توانبخشی در خانه معطوف نمایید.
جلوگیری از عوارض احتمالی
آشنایی با عوارض احتمالی پس از عمل می‌تواند به شما کمک کند تا درصورت بروز با آنها مقابله کنید یا حتی از بروز آنها جلوگیری کنید.
عفونت
یکی از عوارض احتمالی عمل آرتروسکوپی زانو، عفونت میباشد. برای کمک به کاهش خطر عفونت باید زمانی که تحت پروسه‌هایِ جراحیِ دیگری یا پروسه‌های دندان‌پزشکی (حتی یک جرم گیری ساده) قرار می‌گیرید، آنتی‌بیوتیک مصرف کنید. اینگونه مراقبت‌ها باید تا سالها پس از جراحی ادامه یابند تا خطر بروز عفونت کاهش یابد.
تشکیل لخته‌ی خون
یکی دیگر از عوارض احتمالیِ جراحی آرتروسکوپی زانو، ترومبوز وریدی عمیق (DVT-Deep Venous Thrombosis) است، که در اثر تشکیل لخته‌ی خون در سیاهرگ‌های بزرگ پا بوجود می‌آید. در شرایط حادتر حتی ممکن است این لخته از طریق جریان خون به ریه‌ها رفته و سبب مسدود شدن عروق مغذیِ بخشی از ریه شود، که به آن آمبولی ریوی (Pulmonary Embolism) گفته می‌شود. راه‌های زیادی برای جلوگیری از DVT وجود دارد، اما بهترین راه این است که، درست بعد از عمل بیمار را وادار کرد تا تحرک داشته باشد. پزشک ممکن است برای جلوگیری از تشکیل لخته‌ی خون دارو نیز تجویز کند مانند آسپرین.
تورم
تا چند روز پس از جراحی، سعی کنید پایتان را تا جای ممکن بالاتر از سطح بدن قرار دهید و درصورت پیشنهاد از طرف پزشکتان میتوانید برای کاهش میزان تورم و درد، از کیسه‌ی یخ استفاده نمایید.
دکتر امیر قنبریان را در اینستاگرام دنبال کنید
اصلاح شیوه‌ی زندگی
ایجاد اصلاحاتی کوچک در شیوه‌ی زندگی، می‌تواند تفاوت چشمگیری را در روند ریکاوری و مراقبت از زانویتان رقم بزند. اصلاحاتی از قبیل:
- کنترل وزن
- پوشیدن کفش مناسب
- ورزش کردن
- مجهز نمودن پله‌ها به نرده‌های ایمنی
- خودداری از انجام فعالیت‌های سنگین (دویدن) و رفتن به سمت فعالیت‌های سبک‌تر (شنا، دوچرخه‌سواری)
نتیجه نهایی
اکثر افراد پس از انجام آرتروسکوپی، بدون هیچگونه محدودیتی میتوانند به انجام فعالیت‌هایشان بازگردند. البته باید در نظر داشت که مدت زمان ریکاوری وابسته به شدت آسیب‌دیدگی زانو میباشد. در اکثر پروسه‌های آرتروسکوپی زانو، به استثناء پروسه‌ی بازسازی رباط‌ها (یا همان لیگامنت‌ها)، افراد پس از گذشت ۶ تا ۸ هفته یا حتی زودتر، میتوانند فعالیت‌های جسمانیشان را از سر بگیرند. اما انجام فعالیت‌های سنگین‌تر نیاز به زمان بیشتری دارند.
زمان مناسب برای شروع دوباره‌ی رانندگی را پزشک به شما اطلاع خواهد داد اما افراد معمولا ۱ تا ۳ هفته پس از جراحی قادر به رانندگی خواهند بود. اگر شغلتان شامل انجام کارهای سنگین میباشد، زمان طولانی‌تر نیاز خواهد بود تا بتوانید دوباره آنرا از سر بگیرید. در این رابطه با پزشکتان مشورت نمایید. گاهی اوقات هم میزان آسیب‌دیدگی زانویتان به حدی شدید است که با انجام جراحی آرتروسکوپی قابل جبران نخواهد بود.