سرخوردگی مهره کمر یا اسپوندیلولیستزی چیست؟
اسپوندیلولیستزی یا سرخوردگی مهره یکی از بیماری‌های فرسایشی ستون فقرات است که موجب می‌شود راستای قرارگیری مهره‌های ستون فقرات بر اثر بالا رفتن سن، آسیب‌دیدگی یا بیماری، دچار انحراف شود. این بیماری اغلب ناحیه لومبار (پایین کمر) از ستون فقرات ایجاد شده و موجب بروز علائمی مانند خشکی کمر یا گردن و محدود شدن دامنه‌ی حرکتی ستون فقرات می‌شود که این موضوع می‌تواند باعث شود که انجام دادن کارهای ساده‌ای مانند راه رفتن یا انجام کارهای خانه برای شخص مشکل شود.
در صورتی که درد کمر دارید یا در راه رفتن و ایستادن برای مدت زمان طولانی مشکل دارید و یا انجام کارهایی مانند خم شدن، بستن بند کفش یا بلند کردن چیزی از روی زمین روز به روز برای شما سخت‌تر می‌شود،لازم است به پزشک متخصص مراجعه کنید تا وضعیت شما را ارزیابی و تشخیص دهد که درد و مشکلات شما ناشی از سرخوردگی مهره‌ها است یا خیر.
بررسی اسپوندیلولیستزی
اسپوندیلولیستزی اصطلاحی است که برای توصیف سرخوردگی مهره کمر بر روی هم به کار می‌رود. اسپوندیلولیستزی زمانی تشخیص داده می‌شود که راستای قرارگیری مهره‌ها صحیح نباشد و یکی از مهره‌ها در هر جهتی روی مهره‌ی دیگر لغزیده باشد. مشکل اسپوندیلولیستزی یا سرخوردگی مهره اغلب در ناحیه لومبار (پایین کمر) ایجاد می‌شود. این موضوع بدین خاطر است که این ناحیه بر اثر بلند کردن اجسام و انجام حرکات چرخشی کمر، تحت فشار زیادی است.
انواع سرخوردگی مهره بر حسب علت آن
مشکلات سرخوردگی مهره را می‌توان بر حسب عاملی که موجب آن شده است، دسته‌بندی کرد. بر اساس سیستم طبقه‌بندی Wiltse، ۶ نوع سرخوردگی مهره وجود دارد که عبارتند از:
سرخوردگی مهره فرسایشی:
انحراف در راستای قرارگیری مهره‌ها بر اثر آرتروز مفاصل فاست و تحلیل رفتن دیسک‌های بین مهره ای است که هر دوی این موارد معمولا بر اثر روند طبیعی پیر شدن و فرسایش بافت‌ها رخ می‌دهند.
سرخوردگی مهره‌ی ایستمیک:
یکی از مهره‌ها بر اثر شکستگی استخوان پارس اینترآرتیکولاریس (Pars interarticularis) به سمت جلو سر می‌خورد. استخوان پارس اینترآرتیکولاریس، استخوان کوچکی است که در نزدیکی مفصل فاست در هر یک از مهره‌های ستون فقرات قرار دارد.
سرخوردگی مهره ژنتیکی:
مشکل سرخوردگی مهره بر اثر یک نقص مادرزادی در مهره‌های L5-S1 ایجاد شده است. به این از سرخوردگی مهره، سرخوردگی دیسپلاستیک نیز گفته می‌شود.
سرخوردگی مهره تروماتیک:
یک حادثه یا اتفاق ناگهانی مانند تصادف ماشین موجب شکستگی استخوان پارس اینترآرتیکولاریس (Pars interarticularis) یا شکستگی در ناحیه قوس عصبی در پشت مهره شده است.
سرخوردگی مهره‌ی پاتولوژیک:
یک بیماری مانند بیماری پاگت موجب عدم ثبات مهره‌ها شده است.
درجه‌ی سرخوردگی مهره
بسته به میزان جابجایی مهره، سرخوردگی مهره‌ها به ۴ درجه تقسیم می‌شود:
- درجه‌ی ۱ – حرکت مهره به جلو به میزان ۲۵ درصد.
- درجه‌ی ۲ – حرکت مهره به جلو به میزان بیشتر از ۲۵ درصد.
- درجه‌ی ی۳ – حرکت مهره به جلو به میزان بیشتر از ۵۰ درصد.
- درجه‌ی ی۴ – حرکت مهره به جلو به میزان بیشتر از ۷۵ درصد..
بررسی علائم
- در سرخوردگی مهره‌ی درجه‌ی ۱ ممکن است بیمار هیچ علائمی نداشته باشد.
- برای سرخوردگی‌های شدیدتر از درجه‌ی ۱ بیمار از درد پایین کمر رنج می‌برد.
- درد باسن
- درد پا و درد ران و یااحساس ضعف در پاها (یا فقط در ران)
- درد کمر که تا پاها منتشر می‌شود
- مشکل در کنترل ادرار و مدفوع
- راه رفتن شخص به صورت اصطلاحا اُردکی
- شدیدتر شدن درد بعد از انجام فعالیت خصوصا با خم کردن کمر به سمت عقب
- احساس خشکی و گرفتگی در عضلات
- درد و حساسیت به لمس در نزدیکی محل سرخوردگی مهره در ستون فقرات
- می توان در محلی که مهره به سمت جلو سرخورده است، وجود شیبی در ستون فقرات را حس کرد.
- بی حسی و ضعف در پاها که نشان‌دهنده‌ی آسیب به عصب‌ها است.