بررسی ناهنجاری های مادرزادی نخاعی
در ادامه این مطلب از سایت دکتر امیر قنبریان متخصص درمان دیسک کمر اصفهان ناهنجاری های مادرزادی نخاعی را مورد بررسی قرار می دهیم. ناهنجاری مادرزادی طناب نخاعی ممکن است نخاعی، ستون مهره ای، دیسکی، عصبی، مجرای نخاعی و یا ترکیبی از این موارد باشند. بسته به اینکه چه نوعی از ناهنجاری در ستون فقرات ایجاد شود، فرد دچار مجموعه ای از مشکلات خواهد شد.
گاهی از اوقات این مشکلات در قالب نواقص ظاهر اسکلتی و قابل رویت در زمان تولد هستند. اما برخی از این موارد طی دوره رشد و یا حتی در بزرگسالی خود را نشان می دهند. گاهی از اوقات نیز علی رغم حضور ناهنجاری های مادرزادی ستون فقرات و طناب نخاعی، علایم و عوارض آنها در سنین بالاتر و طی مراحل رشد و بلوغ خودنمایی خواهند کرد.
تعریف علمی ناهنجاری های مادرزادی نخاعی
از نظر آناتومی بدن انسان و نورو آناتومی، ستون فقرات و نخاع شوکی درون آن ساختارهایی پیچیده هستند که مکانیزم تشکیل و رشد مفصل و پر جزییاتی دارند. طی دوره جنینی، نخاع و ستون فقرات طی سه مرحله حیاتی اولیه رشد می کنند که شامل هفته دوم یا سوم بارداری (گاسترولاسیون)، هفته سوم تا چهارم بارداری (عصبی شدن اولیه، و هفته ۵ تا ۶ بارداری (عصبی شدن ثانویه) می باشند. هر گونه خللی در این سه مرحله حیاتی اولیه پیش بیاید منجر به بروز انواع مختلفی از ناهنجاری های مادرزادی نخاعی خواهد شد که طیف وسیعی از عوارض آشکار و نا آشکار را دارند.
تشخیص زودهنگام
هر چه سن تشخیص ناهنجاری های مادر زادی نخاعی پایین تر باشد، شانس مداخلات موثر و درمان های مغز و اعصاب برای ترمیم و محدود سازی عوارض این ناهنجاری ها در زندگی فرد بیمار، بالاتر است. امروزه تکنیک های جراحی مغز و اعصاب در حوزه درمان ناهنجاری های مادرزادی نخاع و ستون فقرات پیشرفت های چشمگیری داشته اند و درمان های موثری در این زمینه ابداع شده است.
ناهنجاری مادرزادی طناب نخاعی ممکن است نخاعی، ستون مهره ای، دیسکی، عصبی، مجرای نخاعی و یا ترکیبی از این موارد باشند. بسته به اینکه چه نوعی از ناهنجاری در ستون فقرات ایجاد شود، فرد دچار مجموعه ای از مشکلات خواهد شد. گاهی از اوقات این مشکلات در قالب نواقص ظاهر اسکلتی و قابل رویت در زمان تولد هستند. اما برخی از این موارد طی دوره رشد و یا حتی در بزرگسالی خود را نشان می دهند. گاهی از اوقات نیز علی رغم حضور ناهنجاری های مادرزادی ستون فقرات و طناب نخاعی، علایم و عوارض آنها در سنین بالاتر و طی مراحل رشد و بلوغ خودنمایی خواهند کرد.
دلایل بروز ناهنجاری های مادرزادی نخاعی
یکی از علل اصلی بروز ناهنجاری های مادرزادی نخاعی و ستو فقرات بیماری اسپینا بیفیدا است. اسپینا بیفیدا یک عبارت کلی برای توصیف مجموعه ای از وضعیت های جراحی مغز و اعصاب مربوط به نخاع و ستون فقرات است که در آن بخشی از مننژ (پرده محافظ دستگاه اعصاب مرکزی شامل مغز و نخاع)، و یا استخوان های ستون فقرات به طور کامل بسته نشده باشند. اسپینا بیفیدا شایع ترین علت بروز انواع ناهنجاری های مادرزادی طناب نخاعی و ستون فقرات بوده و منینگو سل، منینگو میلوسل و میلوسل مسقیماً از این بیماری ناشی می شوند.
اسپینا بیفیدا در هر بخش از ستون فقرات شامل مهره ها گردنی، صدری (سینه ای)، کمری، و خاجی می تواند ایجاد شود.طبق بررسی های همه گیری شناختی در حوزه ژنتیک پزشکی، علت بروز اسپینا بیفیدا عمدتاً ترایزومی کروموزوم غیر جنسی ۱۸ و در برخی موارد بیماری های تک ژنی نظیر سندرم واردن بورگ می باشد. ناهنجاری های باز مادرزادی نخاعی و ستون فقرات تماماً مربوط به سندرم/ بیمار آرنولد کیاری ۲ هستند.
دکتر امیر قنبریان متخصص کایروپراکتیک اصفهان در کلینیک۲۴