بررسی عوامل ایجاد آرتریت روماتوئید جوانان
در ادامه این مطلب از سایت دکتر امیر قنبریان متخصص درمان دیسک کمر اصفهان عوامل ایجاد آرتریت روماتوئید جوانان را مورد بررسی قرار می دهیم. آرتریت روماتوئید جوانان بدون علت مشخص ( ایدیوپاتیک ) بیماری مزمنی است که با التهاب پایدار مفاصل مشخص میشود.علائم مشخصه التهاب مفاصل عبارتند از درد، تورم و محدودشدن حرکات و … آرتریت جوانان با علت ناشناخته، بیماری نادری است که حدودا یک تا دو نفر را در هر یک تا دو هزار نفر جمعیت مبتلا می کند .
عوامل ایجاد کننده این بیماری
بدن ما، توسط سیستم ایمنی، ما را از عفونتهائی که ممکنست با میکربهائی از قبیل ویروسها و باکتریهای مختلف ایجاد شوند محافظت میکند. این سیستم قادر است مشخص کند که چه چیزهایی برای بدن بی ضررند و کدامیک غریبه و احیانا مضر هستند و بایستی از بین برده شوند. باور بر اینست که آرتریت مزمن ناشی از پاسخ غیر طبیعی سیستم ایمنی است ، و به این ترتیب بدن به خودش حمله میکند چون توانائی اش را برای تشخیص “غریبه” از “خودی ” از دست داده است و لذا و با حمله به اعضای خودش منجر به التهاب مثلا در پوشش مفاصل میگردد. به چنین بیماریهائی “اتو ایمیون ” هم گفته میشود به این معناکه سیستم ایمنی بدن بر ضد خودش عکس العمل نشان میدهد. به هر حال ، مثل بیشتر بیماریهای مزمن در انسان ، مکانیسم قطعی ایجاد آؤتریت روماتوئید جوانان هم ناشناخته است.
ارثی بودن آرتریت روماتوئید جوانان
آرتریت جوانان بیماری ارثی نیست چرا که نمیتواند مستقیما از والدین به فرزندانشان منتقل شود. با این وجود بعضی از فاکتورهای ژنتیکی وجود دارند که، با وجود اینکه تا حد زیادی نا مشخص هستند ، ولی فرد را به ابتلا به این بیماری مستعد میکنند. منابع علمی بر این توافق هستند که این بیماری در نتیجه مجموعه ای از استعداد های ژنتیکی و عوامل محیطی( احیانا عفونت ) بوجود میاید. حتی در مواردی که استعداد ژنتیکی هم وجود داشته باشد بسیار نادر است که دو کودک در یک خانواده به این بیماری مبتلا شده باشند.
چگونگی تشخیص آرتریت روماتوئید جوانان
تشخیص JIA بر اساس وجود و تداوم آرتریت ، بشرط رد بیماری های دیگر است که با بررسی دقیق شرح حال و معاینات فیزیکی وبررسیهای آزمایشگاهی انجام میشود . JIA به آرتریتی گفته میشود که در آن علایم بیماری قبل از سن ۱۶ سالگی شروع شده و به مدت ۶ هفته طول کشیده باشد و بیماری های دیگری که آرتریت داشته باشند، رد شده باشند. در نظر گرفتن این فاصله ۶ هفته ای برای داشتن زمان لازم برای جدا کردن فرم های موقت آرتریت مثل مواردی است که به دنبال عفونتهای مختلف بوجود میاید است. نام JIA شامل تمام مواردی است که آرتریت مداوم بدون علت شناخته شده وجود داشته باشد.
به این ترتیب تشخیص JIA بر اساس وجود و تداوم آرتریت است، بشرط رد وجود هر بیماری مفصلی دیگر، که با ارزیابی دقیق شرح حال، معاینات بالینی و آزمایشگاهی مشخص میشود.
تغییرات مفصل در آرتریت جوانان
غشای سینوویال لایه داخلی نازک کپسول مفصلی است که در آرتریت خیلی ضخیم ترشده و با سلولها و نسوج التهابی پر میشود و باعث افزایش مقدار مایع مفصلی در داخل مفصل میگردد. این موضوع باعث تورم، درد و محدود شدن حرکت میشود. یک مشخصه وجود التهاب در مفصل، خشکی است که بعد از استراحت به مدت طولانی بوجود میاید و در نتیجه بخصوص در هنگام صبح مشخص تر است ( خشکی صبحگاهی).
کودک غالبا تلاش میکند که دردش را با نگهداشتن مفصل در یک حالت نیمه خمیدگی کاهش بدهد. این وضعییت تحت عنوان “آنتاژیک یا ضد درد” نامیده میشود تا نشان دهنده هدف آن از کاهش دادن درد باشد. که اگر برای مدتی طولانی ( غالبا بیشتر از یک ماه ) ادامه پیدا کند این وضعیت غیر طبیعی منجر به جمع شدن(کنتراکچر)عضلات و تندون هاشده و خم شدگی و تغییر شکل مفصل را به وجود میآورد. در صورتی که درمان مناسب صورت نگیرد، وجود التهاب در مفصل میتواند با دو مکانیسم باعث تخریب در مفصل گردد: ضخامت یافتن غشای سینوویال و ایجاد برجستگی ( با تشکیل پانوس سینوویال) و رها شدن مواد مختلف که باعث به راه افتادن تخریب درغضروف و استخوان میگردد.
در رادیوگرافی بصورت خوردگی هائی در استخوان که بنام اروزیون خوانده میشود پدیدار خواهند شد. باقی ماندن طولانی مدت مفصل در حالت ضد درد باعث آتروفی عضلانی (کاهش توده عضلانی)، کشیدگی یا جمع شدن عضلات و نسوج نرم شده و تغییر شکل و خمیدگی را به وجود می آورد. JIA با مفاصل متعدد با درگیری ۵ یا بیشتر مفصل در شش ماه اول بیماری بدون اینکه تب وجود داشته باشد مشخص میشود. تست هائی وجود دارند که فاکتور روماتوئید را بررسی میکنند و مشخص کننده اشکال RF+و RF-است.
JIA با مفاصل متعدد و فاکتور روماتوئید مثبت
این فرم در کودکان بسیار نادر است ( کمتر از ۵% از کل مبتلایان JIA) . این فرم معادل آرتریت روماتوئید RF+ در بالغین ( یعنی شایعترین فرم آرتریت مزمن در بزرگسالان ) است.این فرم غالبا باعث آرتریت قرینه میشود، که در اپتدا بیشتر مفاصل کوچک دست و پا را درگیر میکند و بعد به مفاصل دیگر وسعت پیدا میکند. در دختر ها بیشتر از پسرها دیده میشود و شروع آن غالبا بعد از ۱۰ سالگی است. در این نوع آرتریت غالبا شدید است.
JIA با مفاصل متعدد و فاکتور روماتوئید منفی
این شکل ۱۵-۲۰% کل موارد را شامل میشود.میتواند کودکان را در هر سنی مبتلا نماید. هر مفصلی ممکنست درگیر شود و غالبا هم مفاصل بزرگ و هم مفاصل کوچک را در گیر میکند. برای این هردو فرم ، لازم است درمان زود انجام شود ، به محض اینکه تشخیص به تائئد رسید. باور بر این است که با شروع درمان سریع و مناسب نتایج بهتری خواهیم داشت. معهذا ، مشکل میتوان نحوه پاسخ به درمان را در مراحل اولیه پیش بینی نمود. پاسخ به درمان تا حد زیادی از یک کودک به کودک دیگر متفاوت است.
JIA چند مفصلی (الیگو آرتیکولر) شایعترین نوع بیماری است، شامل بیشتر از ۵۰% موارد آرتریتهای مزمن کودکان بدون علت مشخص میشود. نوع با درگیری کمتر از پنج مفصل بدون علایم سیستمیک در شش ماهه اول بیماری مشخص میشود. این شکل مفاصل بزرگ را بصورت غیر قرینه درگیر میکند ( مثل زانو و قوزک) . گاهی از اوقات ممکنست تنها یک مفصل در گیر شده باشد( فرم تک مفصلی). در بعضی از بیماران ، تعداد مفاصل درگیر بعد از ۶ ماه اول به ۵ یا بیشتر مفصل افزایش پیدا میکند.
دکتر امیر قنبریان متخصص کایروپراکتیک اصفهان در کلینیک۲۴
عمده این مبتلایان ممکنست درگیری چشمی داشته باشند. بصورت التهابی در قسمت قدامی کره چشم ( اووئیت قدامی )، پرده ای با عروق خونی که چشم را فرا میگیرد. از آنجا که قسمت قدامی قسمت رنگی چشم توسط مردمک و اجسام مژکی شکل میگیرد. این عارضه بنام ایریدوسیکلیت مزمن و یا اوئیت قدامی مزمن خوانده میشود. در JIA، این یک پدیده مزمن است که در سکوت پیشرفت میکند بدون اینکه باعث بروز علایم مشخصی ( از قبیل قرمزی یا درد ) گردد.
اگر تشخیص داده نشده و درمان انجام نشود ، اووئیت قدامی پیشرفت نموده و میتواند عواقب صدمه جدی به چشم را به دنبال داشه باشد. بنا براین تشخیص زود رس آن حائز نهایت اهمیت است. از آنجا که چشم قرمز نمیشود و کودک از تاری چشم شکایت نمیکند ، ممکنست اووئیت انتریور مورد توجه والدین و پزشک قرار نگیرد .