بررسی علل و درمان صدا دادن و تق‌تق زانو
صدا دادن و تق‌تق زانو معمولاً نشانه مشکل جدی نیست؛ اما اگر همراه با درد باشد، ممکن است نشان‌دهنده آرتروز یا انواع دیگری از آرتریت باشد. ممکن است هنگام خم یا صاف‌کردن زانوها، یا هنگام راه‌رفتن یا بالا و پایین‌رفتن از پله‌ها، گاه‌به‌گاه صدایی مانند تق‌تق و کوبیدن در زانوی خود احساس کنید. پزشکان این صدا را کریپتوس می‌نامند. به این صدای بلند، نویز پاتولوژیک نیز گفته می‌شود و معمولاً نشان‌دهنده این موضوع است که چیزی در مفصل دارد اشتباه عمل می‌کند.
یکی از دلایلی که ممکن است باعث بروز این صداها در زانو شود آرتروز است. اما دلایل بسیاری دیگری نیز برای این موضوع وجود دارد. در بیشتر موارد، این سروصداهای زانو خیلی مشکل جدی ایجاد نمی‌کند. بااین‌حال، اگر درد هم وجود داشته باشد، باید این موضوع توسط پزشک نیز بررسی شود.
گاهی اوقات، آسیب‌های زانو می‌تواند خفیف باشد. اما گاهی نیز می‌تواند به‌اندازه‌ای شدید باشد که نیاز به جراحی داشته باشد. و تا زمانی که پزشک زانوی شما را بررسی نکند. مطمئناً متوجه این موضوع نخواهید شد. در ادامه این مقاله از سایت دکتر امیر قنبریان متخصص درمان دیسک کمر اصفهان به بررسی علل و درمان صدا دادن و تق‌تق زانو خواهیم پرداخت.
نگاهی به مفصل زانو
مفصل زانو مانند یک لولای بزرگ عمل می‌کند. این مفصل از استخوان‌ها، غضروف، سینوویوم و رباط‌ها تشکیل شده است.
استخوان‌ها:
زانو استخوان ران (فمور) را به استخوان دراز ساق پا (درشت‌نی) متصل می‌کند. استخوان نازک‌نی در ساق پا، نیز به این مفصل متصل است. کاسه زانو (کشکک زانو) نیز استخوان کوچک و محدبی است که در جلوی زانو قرار دارد و از مفصل محافظت می‌کند.
غضروف:
دو پد غضروفی ضخیم به نام “منیسک” بین استخوان ساق پا و استخوان ران قرار دارد و اصطکاک را در محل برخورد این استخوان‌ها کاهش می‌دهد.
سینوویوم:
یک بافت هم‌بند است که مفاصل و غلاف‌های تاندون‌های زانو را می‌پوشاند. مایع سینوویال نیز باعث روان کردن عمل مفصل می‌شود.
رباط‌ها:
چهار رباط (نوارهای سخت و انعطاف‌پذیری که در سراسر سطح ناهموار مفاصل کشیده می‌شوند) استخوان‌ها را به هم متصل می‌کنند.
بررسی علل صدادادن و تق‌تق زانو
تق‌تق صدادادن یا کرپیتوس زانو به دلایل مختلفی به‌غیراز آرتروز رخ می‌دهد. در اینجا به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
حباب‌های گاز
به‌مرورزمان، در نواحی اطراف مفصل زانو گاز تجمع میابد و حباب‌های ریزی در مایع سینوویال تشکیل می‌دهد. هنگامی که زانوی خود را خم می‌کنید، ممکن است برخی از این حباب‌ها می‌ترکند. این موضوع اتفاقی کاملاً طبیعی است و هرازگاهی برای همه اتفاق می‌افتد و باعث درد نمی‌شود.
رباط‌ها
رباط‌ها و تاندون‌های اطراف مفصل زانو ممکن است با عبور از روی یک توده کوچک استخوانی، کمی کشیده شوند. بازگشت آنها به‌جای خود، ممکن است باعث به وجود آمدن صدای کلیک در زانو شود.
ناپایداری کشکک فمورال
بدن هرکس منحصر به فرد است. بافت‌ها و اجزای مختلفی که زانو را تشکیل می‌دهند، از بدو تولد یا به دلیل بالارفتن سن، آسیب یا رویدادهای زندگی در افراد مختلف ممکن است دچار تغییر یا تفاوت شود.
به‌عنوان‌مثال، زانوهای شما ممکن است بیشتر از زانوهای فرد دیگری خم شوند، یا کاسه زانوهای شما نسبت به فرد دیگری ممکن است آزادانه‌تر حرکت کنند. این تفاوت‌ها ممکن است باعث شود تا زانوهای شما بیشتر از زانوهای شخص دیگری صدا کند.
جراحت
صدادادن و تق‌تق زانو همچنین می‌تواند در نتیجه یک ضربه اتفاق بافتد. سقوط بر روی زانو می‌تواند منجر به آسیب به کاسه زانو یا سایر قسمت‌های مفصل زانو شود و تق‌تق زانو یا کرپیتوس می‌تواند نشانه ای از این نوع آسیب باشد.
پارگی مینیسک
در افرادی که ورزش می‌کنند، می‌دوند یا حرکات پرشی را زیاد انجام دهند، نسبتاً شایع است. پارگی منیسک می‌تواند باعث ایجاد صدای تق‌تق در حین حرکت مفصل شود.
کندرومالاسی کشکک
زمانی اتفاق می‌افتد که غضروف زیر سطحی که کاسه زانو را می‌پوشاند آسیب بینید. در این وضعیت ممکن است متوجه یک درد مبهم در پشت کاسه زانو شوید که معمولاً در اثر استفاده بیش از حد یا آسیب ایجاد می‌شود.
سندرم پاتلوفمورال
سندرم پاتلوفمورال یا زانوی دونده زمانی اتفاق می‌افتد که نیروی زیادی به کشکک وارد شود. این اتفاق قبل از ایجاد آسیب در سطح مفصل کشکک رخ می‌دهد و می‌تواند منجر به کندرومالاسی کشکک شود. این آسیب می‌تواند باعث ایجاد یک درد و صدای مبهم به هنگام حرکت دادن زانو شود.
آرتروز
آرتروز ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد، اما معمولاً آغاز آن در دهه ۵۰ زندگی شروع می‌شود. استئوآرتریت که به عنوان «ساییدگی» نیز شناخته می‌شود، معمولاً مفاصلی را که اغلب وزن را تحمل می‌کنند، مانند زانوها، تحت تأثیر قرار می‌دهد.
در استئوآرتریت، استرس‌های مکانیکی و تغییرات بیوشیمیایی با هم ترکیب می‌شوند و غضروفی را که از مفصل محافظت می‌کند، به‌مرورزمان تجزیه می‌کنند. این امر باعث التهاب و درد می‌شود و ممکن است مفصل ترک خورده و خراشیده شود. تق‌تق زانو همراه با درد می‌تواند نشانه ای از آرتروز باشد.
عمل جراحی
گاهی اوقات بعد از جراحی زانو ممکن است صدا در زانوها افزایش یابد. این موضوع ممکن است به دلیل تغییرات جزئی باشد که در طول عمل در زانو اتفاق می‌افتد. گاهی نیز تا زمان جا افتادن مفصل جدید ممکن است صدای تق‌تق در زانو وجود داشته باشد.
البته ممکن است که اغلب این صداها قبل از عمل نیز وجود داشته باشند و افراد بعد از عمل بیشتر متوجه آنها شوند، زیرا در طول دوره پس از عمل جراحی به این موضوع حساس می‌شوند.
اگرچه این موضوع می‌تواند نگران کننده باشد، اما مطالعات نشان داده‌اند که ایجاد کرپیتوس و تق‌تق در زانو پس از جراحی تعویض زانو بر کیفیت زندگی افراد پس از ۳ سال تأثیری ندارد.
روشهای تشخیص آسیب‌های زانوی صدادار
پزشک یک معاینه فیزیکی بر روی زانوی شما انجام می‌دهد و هرگونه کبودی، تورم یا سایر ناهنجاری‌های موجود را بررسی می‌کند. این بررسی فیزیکی احتمالاً شامل برخی از تست‌های حرکتی نیز می‌شود تا ببینید اگر زانوی شما خم شود یا بچرخد چه اتفاقی می‌افتد.
به عنوان مثال، اگر پزشک مشکوک به پارگی ACL باشد، ممکن است آزمایش‌های تشخیصی فیزیکی خاصی مانند تست Lachman و آزمایش کشوی قدامی را برای آزمایش پایداری ACL انجام دهد.
اگر به نظر برسد که آسیب به وجود آمده ناشی از پارگی منیسک است. پزشک ممکن است تست مک موری را برای اطمینان از این موضوع انجام دهد. در این آزمون پزشک به منیسک فشاری وارد می‌کند تا ببیند زانو چگونه واکنش نشان می‌دهد.
در مرحله بعد، احتمالاً تست‌های تصویربرداری بر روی شما انجام خواهد شد و پزشک از عکس رادیولوژی و اگر لازم باشد یک اسکن MRI برای بررسی بیشتر استفاده خواهد نمود.
روشهای درمان صدادادن زانو همراه با درد
متخصصان روشهای زیر را برای مدیریت صدادادن زانو همراه با درد توصیه می‌کنند:
- مدیریت وزن
- استفاده از داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی
- انجام ورزش‌هایی مانند پیاده روی، شنا، یا تای چی
- استفاده از کیسه‌های یخ و گرما برای کاهش التهاب
- استفاده از داروهای تجویزی، از جمله تزریق استروئید به مفصل
- در برخی موارد، جراحی یا تعویض مفصل ممکن است ضروری باشد.
- فیزیوتراپی و تمرینات برای تقویت عضلات حمایت کننده از مفصل و افزایش دامنه حرکتی
- انجام مدیتیشن نیز می‌تواند درد را کاهش دهد و ممکن است عملکرد کلی بدن را بهبود بخشد.