بررسی ارتباط اسکولیوز و پوکی‌استخوان
اسکولیوز یک انحنای جانبی ستون فقرات است که معمولاً در دوران کودکی یا اوایل نوجوانی تشخیص داده می‌شود، اما این بیماری می‌تواند در هر سنی ایجاد شود. در این مقاله از سایت دکتر امیر قنبریان متخصص درمان دیسک کمر اصفهان ما به ارتباط اسکولیوز و پوکی‌استخوان ، بر اساس تحقیقات فعلی نگاهی می‌اندازیم.
پوکی‌استخوان با کمبود تراکم مواد معدنی در استخوان‌ها مشخص می‌شود. این بیماری باعث ایجاد استخوان‌های ضعیف و متخلخل می‌شود، به این معنی که خطر شکستگی استخوان در فرد را افزای شمی دهد.
ازآنجایی‌که افزایش سن خطر ابتلا به هر دو بیماری را افزایش می‌دهد، این بیماری‌ها در بین افراد مسن شایع‌تر هستند. هر دوی بیماری‌ها بر ستون فقرات نیز تأثیر می‌گذارد. باتوجه‌به این شباهت‌ها، بسیاری از بیماران نگران‌اند که آیا اسکولیوز و پوکی‌استخوان به هم مرتبط هستند یا خیر.
چگونگی تاثیر اسکولیوز بر ستون فقرات
اسکولیوز باعث ایجاد یک انحنای جانبی غیرطبیعی در ستون فقرات می‌شود که این انحنا می‌تواند باعث چرخش مهره‌های ستون فقرات نیز شود. به‌طورکلی ستون فقرات دارای سه انحنای اصلی طبیعی است که سه بخش اصلی ستون فقرات را مشخص می‌کند: انحنای گردنی (سرویکال)، انحنای سینه‌ای (توراسیک) و انحنای کمری (لومبار). این انحناها به ستون فقرات این توانایی را می‌دهد تا فشار مکانیکی وارد شده در طول حرکات را به طور یکنواختی در سرتاسر بدن توزیع کند. همچنین این انحناها باعث افزایش قدرت و انعطاف‌پذیری در ستون فقرات می‌شود.
هنگامی که یکی از این انحناهای طبیعی از بین می‌رود. بدن با قراردادن انحناهای خنثی‌کننده در جهت مخالف، به ثبات و حمایت از این ستون فقراتِ از تراز خارج شده پاسخ می‌دهد. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، بیومکانیک کلی ستون فقرات مختل می‌شود و بسته به‌شدت و شکل وضعیت، می‌تواند با ایجاد تغییرات وضعیتی و علائم، نواحی متعددی از بدن را تحت‌تأثیر قرار دهد.
پیشرفت اسکولیوز
یکی از جنبه‌های منفی اسکولیوز ایدیوپاتیک میزان پیشرفت آن است. همان‌طور که قبلاً اشاره کردیم، نمی‌توان به طور کامل میزان پیشرفت انحنای یک فرد را پیش‌بینی نمود، اما عوامل خاصی وجود دارند که به کمک آنها می‌توان میزان این پیشرفت را پیش‌بینی نمود. یکی از اصلی‌ترین این عوامل، فاکتور “رشد” است.
نوجوانانی که وارد دوران بلوغ می‌شوند در معرض خطر بالایی برای پیشرفت این بیماری هستند؛ زیرا این مرحله از رشد با جهش‌های سریع مشخص می‌شود. اگر بتوان اسکولیوز را زودتر و قبل از این مرحله پیش‌رونده بیماری تشخیص داد، شانس بیشتری برای تأثیرگذاری بر آن و طراحی یک برنامه درمانی برای جلوگیری از پیشرفت بیماری وجود خواهد داشت.
اگرچه پس از رسیدن به بلوغ اسکلتی، روند پیشرفت کندتر می‌شود، اما همچنان می‌تواند علائم و تأثیرات مخرب بسیاری را در بزرگسالان ایجاد کند، به‌خصوص در اسکولیوز دژنراتیو که به دلیل تغییرات دژنراتیو و تخریبی ستون فقرات ایجاد می‌شود.
پس تا به این جای کار متوجه شدیم که اسکولیوز اشکال مختلفی دارد که می‌تواند گروه‌های سنی مختلف را تحت‌تأثیر قرار دهد. همچنین دانستیم که این ناهنجاری یک وضعیت پیش‌رونده است که در صورت عدم درمان ممکن است بدتر شود. همچنین فهمیدیم که فاکتور رشد محرک بزرگی برای پیشرفت این بیماری است و اسکولیوز به‌عنوان یک بیماری ستون فقرات، روی هم‌ترازی و هم‌راستایی استخوان‌های ستون فقرات تأثیر می‌گذارد.
حال، بیایید نگاهی به وضعیت شایع دیگری که بر سلامت و عملکرد استخوان‌ها تأثیر می‌گذارد بیندازیم: پوکی‌استخوان.
اسکولیوز می‌تواند منجر به پوکی‌استخوان شود؟
شواهدی وجود دارد که نشانه ارتباط اسکولیوز و پوکی‌استخوان است. بااین‌حال، مشخص نیست که آیا این وضعیت به طور خاص منجر به پوکی‌استخوان می‌شود یا خیر. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۹ نشان داد که افراد مبتلا به اسکولیوز به میزان قابل‌توجهی دارای تراکم استخوان کمتری نسبت به افراد بدون این بیماری هستند. نویسندگان این مقاله حدس می‌زنند که ناهنجاری‌های ساختاری در اسکولیوز ممکن است منجر به کاهش تراکم مواد معدنی در استخوان‌ها شود. اما آنها خاطرنشان می‌کنند که مشخص نیست که آیا پوکی‌استخوان یکی از عوارض اسکولیوز است یا خیر.
از طرفی مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۱ انجام شده است، هیچ مدرکی مبنی بر ارتباط اسکولیوز کمری (لومبار) با تراکم استخوان فمور (ران) پیدا نکرد. بنابراین، تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه چگونه اسکولیوز ممکن است منجر به تراکم استخوان پایین و پوکی‌استخوان شود، نیاز است.
پوکی‌استخوان می‌تواند منجر به اسکولیوز شود؟
شواهد قوی‌تری وجود دارد که نشان می‌دهد پوکی‌استخوان می‌تواند باعث اسکولیوز شود. کاهش تراکم استخوان در پوکی‌استخوان باعث ضعیف‌شدن مهره‌های ستون فقرات می‌شود. این موضوع خطر شکستگی‌های فشاری در مهره‌ها را افزایش می‌دهد که می‌تواند منجر به اسکولیوز، به‌ویژه در افراد مسن شود.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۶ نشان داد که تراکم استخوان پایین خطر انحنای ستون فقرات را در نوجوانان مبتلا به اسکولیوز افزایش می‌دهد. علاوه بر این، مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۹ به تحقیقات قدیمی‌تر اشاره دارد که نشان می‌دهد افراد مبتلا به پوکی‌استخوان بیشتر در معرض ابتلا به اسکولیوز مرتبط با سن هستند.
عوامل خطرآفرین مرتبط با اسکولیوز و پوکی‌استخوان
افزایش سن یک عامل خطرآفرین اصلی برای اسکولیوز و پوکی‌استخوان است. بااین‌حال، هر کدام از این بیماری‌ها مجموعه‌ای از عوامل خطرآفرین خاص خود را نیز دارد.
عوامل خطرآفرین برای ابتلا به اسکولیوز
- ناهنجاری‌های فیزیکی، مانند نابرابری طول پاها
- جنسیت (اسکولیوز در زنان بیشتر شایع است)
- داشتن سابقه خانوادگی این بیماری
- آسیب‌های ستون فقرات
عوامل خطرآفرین برای ابتلا به پوکی‌استخوان
- سیگارکشیدن
- یائسگی زودرس
- داشتن نژاد آسیایی
- سبک زندگی کم‌تحرک
- داشتن سابقه خانوادگی این بیماری
- شکستگی استخوان بعد از ۴۰ سالگی
- کمبود وزن یعنی وزن کمتر از ۵۰ کیلوگرم
- پوکی‌استخوان نه‌تنها می‌تواند منجر به اسکولیوز شود، بلکه می‌تواند خطر شکستگی را نیز افزایش دهد.